TCCTNGUYỄN THỊ HƯƠNG (Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội)
TÓM TẮT:
Trong quá trình hợp tác kinh doanh, việc xảy ra mâu thuẫn, tranh chấp thương mại là điều không thể tránh khỏi. Hoạt động thương mại với bản chất là một quan hệ pháp luật dân sự, đề cao tính tự nguyện, sự tự thỏa thuận giữa các bên. Khi xảy ra tranh chấp, các bên cũng được tự thỏa thuận, thương lượng giải quyết với nhau. Khi không thể tự giải quyết, một trong các bên có quyền yêu cầu tòa án giải quyết tranh chấp. Bài viết này phân tích thẩm quyền giải quyết tranh chấp thương mại của tòa án trong điều kiện mới hội nhập quốc tế.
Bạn đang đọc: Thẩm quyền giải quyết tranh chấp thương mại của tòa án trong điều kiện mới hội nhập quốc tế
Từ khóa: Thẩm quyền, tranh chấp thương mại, tòa án.
Table of Contents
1. Quy định pháp luật về thẩm quyền giải quyết tranh chấp thương mại của tòa án trong hội nhập quốc tế
1.1. Thẩm quyền theo loại việc của tòa án
Theo quy định tại Điều 30 BLTTDS năm 2015 thì những tranh chấp về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án đã được sửa đổi bổ sung nhằm làm rõ các tranh chấp về kinh doanh thương mại phù hợp với Luật Thương mại, Luật Doanh nghiệp…, phân biệt giữa tranh chấp thương mại với tranh chấp dân sự. Cụ thể:
– Các tranh chấp về kinh doanh thương mại là những tranh chấp : phát sinh trong hoạt động giải trí kinh doanh, thương mại do luật thương mại kiểm soát và điều chỉnh ( không liệt kê những tranh chấp đơn cử như BLTTDS năm 2011 ) .
– Tranh chấp giữa công ty với người quản trị trong công ty nghĩa vụ và trách nhiệm hữu hạn hoặc thành viên Hội đồng quản trị, Giám đốc, Tổng giám đốc trong Công ty Cổ phần ( Điều 72 và Điều 161 Luật Doanh nghiệp ) .
1.2. Thẩm quyền theo cấp xét xử của tòa án
Thẩm quyền theo cấp xét xử của tòa án là giới hạn do pháp luật quy định để tòa án các cấp thực hiện chức năng giải quyết các tranh chấp thương mại. Thông thường thẩm quyền của tòa án các cấp được phân chia căn cứ vào giá trị tranh chấp, tính chất của sự việc và khả năng, điều kiện của từng cấp tòa án.
Về thẩm quyền của TANDTC theo cấp, giải quyết tranh chấp thương mại cơ bản giữ nguyên như BLTTDS 2011. Đồng thời có sửa đổi bổ trợ 1 số ít nội dung như sau :
– Thẩm quyền Tòa án cấp huyện : Chủ yếu giải quyết những tranh chấp thương mại lao lý tại khoản 1 Điều 30 theo thủ tục xét xử sơ thẩm ;
– Thẩm quyền của những tòa chuyên trách Tòa án nhân dân cấp huyện : Theo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm năm trước thì Tòa án nhân dân cấp huyện hoàn toàn có thể có một số ít Tòa chuyên trách ( Điều 45 Luật Tổ chức tòa án nhân dân nhân dân năm năm trước ) cho nên vì thế BLTTDS năm năm ngoái đã lao lý thẩm quyền so với tòa chuyên trách của Tòa án nhân cấp huyện so với việc giải quyết vụ việc tranh chấp thương mại như sau :
Tòa dân sự Tòa án nhân dân cấp huyện có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục xét xử sơ thẩm những vấn đề về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện pháp luật tại Điều 30 của BLTTDS năm năm ngoái ; Đối với Tòa án nhân dân cấp huyện chưa có Tòa chuyên trách thì Chánh án Tòa án có nghĩa vụ và trách nhiệm tổ chức triển khai công tác làm việc xét xử và phân công Thẩm phán giải quyết vấn đề thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện .
– Thẩm quyền của những tòa chuyên trách Tòa án nhân dân cấp tỉnh : Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm năm trước pháp luật Tòa kinh tế tài chính Tòa án nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền :
+ Giải quyết theo thủ tục xét xử sơ thẩm những tranh chấp, nhu yếu về kinh doanh, thương mại thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp tỉnh ;
+ Giải quyết theo thủ tục phúc thẩm những vấn đề mà bản án, quyết định hành động kinh doanh, thương mại chưa có hiệu lực thực thi hiện hành pháp lý của Tòa án nhân dân cấp huyện bị kháng nghị, kháng nghị .
1.3. Thẩm quyền của tòa án theo lãnh thổ
Thẩm quyền của tòa án nhân dân theo chủ quyền lãnh thổ là số lượng giới hạn ( năng lực ) do pháp lý lao lý xác lập công dụng giải quyết những vấn đề KDTM của TANDTC theo đơn vị chức năng hành chính chủ quyền lãnh thổ. Thẩm quyền của tòa án nhân dân theo chủ quyền lãnh thổ lao lý tòa án nhân dân có nghĩa vụ và trách nhiệm giải quyết những vấn đề KDTM theo nhu yếu của đương sự khi khởi kiện. Thẩm quyền của TANDTC theo chủ quyền lãnh thổ được xác lập : nơi bị đơn cư trú, thao tác, có trụ sở ; theo sự lựa chọn của đương sự ; so với tranh chấp bất động sản thì TANDTC có thẩm quyền là tòa án nhân dân nơi có bất động sản .
1.4. Thẩm quyền của tòa án theo sự lựa chọn của nguyên đơn
Để bảo vệ quyền và quyền lợi hợp pháp của nguyên đơn trong những trường hợp này, Điều 40 Thẩm quyền của TANDTC theo sự lựa chọn của nguyên đơn, người nhu yếu BLTTDS lao lý hoàn toàn có thể xác lập thẩm quyền của tòa án nhân dân theo sự lựa chọn của nguyên đơn .
2. Một số vướng mắc trong quy định của pháp luật và giải pháp hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền giải quyết tranh chấp thương mại của tòa án trong hội nhập quốc tế
2.1. Một số vướng mắc về thẩm quyền giải quyết tranh chấp thương mại của tòa án trong hội nhập quốc tế
2.1.1. Về việc xác lập thẩm quyền của TANDTC trong những vấn đề tranh chấp thương mại
Thứ nhất, lao lý tại Điều 30 BLTTDS năm năm ngoái pháp luật rất rõ việc xác lập những tranh chấp nào là tranh chấp kinh doanh thương mại. Theo đó, khi có một trong những loại tranh chấp lao lý tại những khoản từ 1 đến 4 của Điều 30 như nghiên cứu và phân tích bên trên thì tranh chấp đó thuộc thẩm quyền của TANDTC. Trong đó, pháp luật tại khoản 5 Điều 30 là pháp luật mở “ Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức triển khai khác theo lao lý của pháp lý ”. Chỉ khi có một văn bản quy phạm pháp luật xác lập quan hệ đó là tranh chấp kinh doanh thương mại thì Tòa án vận dụng khoản 5 Điều 30 để thụ lý, giải quyết .
Thứ hai, tranh chấp phát sinh trong quy trình xây dựng, tổ chức triển khai hoạt động giải trí, tổ chức triển khai quản trị của nhiều mô hình doanh nghiệp mà sự hoạt động giải trí dựa vào sự góp vốn của những thành viên như hợp tác xã hoặc những mô hình doanh nghiệp đặc trưng trên trong thực tiễn ( như trường tư thục, trường dạy nghề, trường dân lập, những doanh nghiệp hoạt động giải trí trong nghành sàn chứng khoán … ) theo Bộ luật Tố tụng dân sự hiện hành không được coi là tranh chấp công ty mặc dầu chúng có cùng thực chất với tranh chấp công ty .
Thứ ba, việc xác lập mục tiêu doanh thu. Tiêu chí doanh thu chưa thực sự rõ ràng về mặt lý luận và thực tiễn. Nếu phân biệt quan hệ về kinh doanh và dân sự dựa trên yếu tố doanh thu mà không đưa ra tiêu chuẩn đơn cử, độc lạ thì có sự không ổn định về cách phân loại những tranh chấp. Chẳng hạn những trang thiết bị hoàn toàn có thể vừa dùng cho mục tiêu kinh doanh, vừa dùng cho hoạt động và sinh hoạt. Điều này sẽ dẫn đến việc cùng một quan hệ nhưng bao hàm cả 2 tiềm năng là tiêu dùng và ship hàng sản xuất – kinh doanh .
2.1.2. Thẩm quyền theo cấp xét xử của tòa án nhân dân
Thực tiễn xét xử cho thấy Tòa án nhân dân cấp huyện vẫn thụ lý và giải quyết sơ thẩm những tranh chấp kinh doanh mà một hoặc các bên không có đăng ký kinh doanh nhưng đều có mục đích lợi nhuận. Thẩm quyền của cấp tòa án đối với tranh chấp phát sinh từ việc thực hiện hợp đồng như hợp đồng gia công, hợp đồng hợp tác kinh doanh. Sự phân chia trình tự thủ tục xét xử qua nhiều cấp tòa án phức tạp và kéo dài không đáp ứng được yêu cầu quan trọng trong việc giải quyết TCKDTM là nhanh chóng và kịp thời. Theo quy định của pháp luật hiện hành thì các tranh chấp thương mại được giải quyết theo cơ chế hai cấp xét xử, xét xử sơ thẩm thuộc thẩm quyền của tòa án nhân dân cấp huyện và tòa án nhân dân cấp tỉnh. Tòa phúc thẩm tòa án nhân dân tối cao và tòa án nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xét xử phúc thẩm đối với quyết định bản án sơ thẩm có kháng cáo, kháng nghị hợp lệ theo quy định của pháp luật.
2.1.3. Thẩm quyền theo chủ quyền lãnh thổ của TANDTC
Trên trong thực tiễn những chủ thể khi lựa chọn tòa án nhân dân để giải quyết tranh chấp thương mại tiếp tục xảy ra yếu tố là lựa chọn tòa án nhân dân không đúng thẩm quyền như ví dụ ở phần tình hình đã nêu, từ yếu tố đó dẫn đến việc lựa chọn TANDTC giải quyết không tương thích với lao lý của pháp lý. Các bên có quyền thỏa thuận hợp tác lựa chọn TANDTC nơi nguyên đơn cư trú hay có trụ sở giải quyết nhưng phải là tòa án nhân dân có thẩm quyền, thỏa thuận hợp tác chọn tòa án nhân dân vượt cấp là vô hiệu. Từ những vướng mắc trên dẫn đến khi xảy ra tranh chấp thương mại, những chủ thể nộp đơn nhu yếu .
2.1.4. Những khó khăn vất vả trong thực tiễn thực thi thẩm quyền của tòa án nhân dân
Về quy mô cơ cấu tổ chức tổ chức triển khai hoạt động giải trí của mạng lưới hệ thống tòa án nhân dân : Hiện mạng lưới hệ thống TANDTC nước ta gồm có TANDTC nhân dân tối cao ; những tòa án nhân dân nhân dân tỉnh, thành phố thường trực TW ; những tòa án nhân dân nhân dân huyện, Q., thị xã, thành phố thuộc tỉnh ; những tòa án nhân dân quân sự chiến lược và những tòa án nhân dân khác do luật định. Theo lao lý hiện hành, TANDTC nhân dân cấp huyện được tổ chức triển khai theo đơn vị chức năng hành chính cấp huyện. Vì vậy, số lượng của tòa án nhân dân nhân dân cấp huyện lúc bấy giờ rất lớn và đang có xu thế tăng lên do nhu yếu xây dựng mới những đơn vị chức năng hành chính cấp huyện. Đây đang là một bất hài hòa và hợp lý lớn trong việc kiện toàn, nâng cao năng lượng và chất lượng công tác làm việc của những TANDTC cấp huyện, gây sự tiêu tốn lãng phí và không hiệu suất cao .
2.2. Các giải pháp hoàn thiện pháp luật về thẩm quyền của tòa án trong việc giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại
2.2.1. Giải pháp triển khai xong những pháp luật của pháp lý về thẩm quyền của TANDTC trong việc giải quyết tranh chấp thương mại
a ) Cần sửa đổi cách lập pháp về thẩm quyền của tòa án nhân dân theo hướng loại trừ
Việc pháp luật theo hướng loại trừ những tranh chấp không phải là TCKDTM sẽ tạo một khoanh vùng phạm vi mở cho việc xác lập TCKDTM và nội hàm của khái niệm này trong văn bản pháp lý. Trong trường hợp một tranh chấp phát sinh và không được coi là TCKDTM ( vì không thỏa mãn nhu cầu tín hiệu của TCKDTM ) thì sẽ được coi là tranh chấp về dân sự và thuộc thẩm quyền của tòa án nhân dân như một vụ án dân sự .
b ) Quyền tự do lựa chọn tòa án nhân dân của đương sự
Nếu lựa chọn phương pháp trọng tài thương mại những bên có quyền lựa chọn bất kể trọng tài nào để nhu yếu giải quyết tranh chấp thương mại. Còn so với tòa án nhân dân, mặc dầu những bên đương sự có thống nhất đi chăng nữa thì sự thỏa thuận hợp tác lựa chọn tòa án nhân dân cũng chỉ được đồng ý nếu họ lựa chọn một trong những TANDTC mà pháp lý pháp luật, thường là TANDTC nơi cư trú hoặc có trụ sở của một trong những bên hoặc nơi thực thi hợp đồng .
c ) Thừa nhận quyền lý giải pháp lý của Tòa án nhân dân trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại .
Trên thực tiễn việc lý giải pháp lý của cơ quan hành pháp đang trở nên thông dụng làm cho việc sử dụng pháp lý trở lên rối rắm và khó hiểu, nhiều hướng dẫn sai với pháp luật. Do đó, khi trao cho tòa án nhân dân quyền được lý giải luật cũng phải đề ra những nhu yếu đơn cử như : Chỉ vận dụng việc lý giải cho những yếu tố mà luật không rõ ràng. Giải thích pháp lý là để vận dụng cho những trường hợp đơn cử. Giải thích pháp lý phải trên phương diện công minh, bình đẳng .
2.2.2. Các giải pháp tương hỗ hoàn thành xong những pháp luật của pháp lý về thẩm quyền của tòa án nhân dân trong việc giải quyết tranh chấp thương mại
a ) Hoàn thiện pháp lý về quy mô, cơ cấu tổ chức tổ chức triển khai của tòa án nhân dân
Tổ chức mạng lưới hệ thống Tòa án nhân dân theo cấp xét xử gồm 3 cấp : xét xử sơ thẩm, phúc thẩm và Tòa án nhân dân tối cao ; Thành lập Tòa án cấp xét xử sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm theo khu vực, không theo địa giới hành chính ; Mỗi Tòa cấp xét xử sơ thẩm, phúc thẩm khu vực chỉ có một bộ phận văn phòng nhưng đội ngũ thẩm phán thì được phân công thành những ban khác nhau, trong đó có ban chuyên trách xét xử về tranh chấp thương mại .
b ) Nâng cao trình độ, năng lượng của thẩm phán, hội thẩm phán trong việc giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại
Việc giảng dạy đội ngũ thẩm phán phải mang tính chuyên nghiệp, được trang bị một cách mạng lưới hệ thống kỹ năng và kiến thức pháp lý và kỹ năng và kiến thức xét xử ; Phải coi thẩm phán là một nghề, chỉ định một lần, bổ nhiệm chức danh cho từng cấp xét xử ; Pháp luật cần xác lập quyền hạn độc lập và nghĩa vụ và trách nhiệm cá thể của thẩm phán trong quy trình xét xử ; Cần có một đội ngũ hội thẩm riêng cho nghành xét xử TCKDTM. Đội ngũ này phải có những nhu yếu : phải là thương nhân, có kỹ năng và kiến thức về pháp lý ở mức độ nhất định, có uy tín và kinh nghiệm tay nghề trong kinh doanh ; không do Hội đồng nhân dân cùng cấp bầu ra ; không hoạt động giải trí theo nhiệm kỳ, mà tham gia hoạt động giải trí trong một tổ chức triển khai hiệp hội của giới người kinh doanh .
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
- Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2014, ban hành ngày 24 tháng 11 năm 2014.
- Hiến pháp 2013, ban hành ngày 28 tháng 11 năm 2013.
- Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 ban hành ngày 25 tháng 11 năm 2015.
- Hoàn thiện quy định về thẩm quyền giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại của tòa án, Nguyễn Duy Phương; Nghiên cứu lập pháp số 1/2015 tr 31 – 34.
- Thẩm quyền giải quyết tranh chấp của tòa án và việc phân biệt thẩm quyền giải quyết tranh chấp giữa trọng tài thương mại và tòa án theo quy định của luật trọng tài thương mại và nghị quyết của Hội đồng thẩm phán TAND TC. Tưởng Duy Lượng/TAND. Số 16/2015. Tr 6- 10, 48.
- Các phương thức giải quyết tranh chấp thương mại theo pháp luật Việt Nam trong điều kiện hội nhập quốc tế. Dương Nguyệt Nga/TAND số 16/2007. Tr4 -10.
THE COURT’S JURISDICTION TO RESOLVE COMMERCIAL DISPUTES IN THE CONTEXT OF INTERNATIONAL INTEGRATION
NGUYEN THI HUONG
Hanoi University of Industry
ABSTRACT:
In the process of business cooperation, the occurrence of conflicts and trade disputes is inevitable. Commercial activities are a civil legal relationship which promotes voluntariness and self-agreement between related parties. When a business dispute arises, parties can negotiate with each other. When the dispute cannot be resolved, one of the parties has the right to ask the court to resolve its dispute. This article analyzes the court’s jurisdiction to resolve commercial disputes in the context of international integration .
Keywords: Jurisdiction, commercial disputes, court.
Source: https://wikifin.net
Category: Blog