Table of Contents
Giới thiệu
Phong cách lãnh đạo đó là gì? Đây là thuật ngữ dùng để chỉ những hành vi đặc trưng của một người chỉ huy khi họ đưa ra các quyết định, động viên, hướng dẫn và quản lý nhóm. Trong số những phẩm chất đặc trưng của những người chỉ huy xuất sắc, có khả năng truyền cảm hứng, đưa ra sáng tạo và thay đổi cho mọi người.
Dưới đây, chúng ta sẽ cùng xem qua 8 phong cách lãnh đạo đang phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay.
8 loại phong cách lãnh đạo phổ biến
Dưới đây là tổng hợp 8 phong cách lãnh đạo phổ biến:
1. Lãnh đạo dân chủ (Democratic Leadership)
Phong cách lãnh đạo dân chủ thể hiện việc đưa ra quyết định dựa trên ý kiến đóng góp của từng thành viên trong nhóm. Mặc dù quyết định cuối cùng thuộc về người quản lý, mỗi nhân viên đều có tiếng nói bình đẳng về hướng đi của tổ chức trong từng dự án. Trong một cuộc họp, nhà lãnh đạo dân chủ sẽ đề xuất một số giải pháp nhất định để thảo luận với nhân viên. Sau khi thảo luận, quyết định cuối cùng sẽ được đưa ra dựa trên ý kiến đóng góp chung hoặc thông qua biểu quyết.
Lãnh đạo dân chủ được coi là một trong những phong cách lãnh đạo hiệu quả nhất, cho phép nhân viên ở cấp dưới có thể thực hành quyền hạn và năng lực thiết yếu cho các vị trí cao hơn trong tương lai. Nó cũng giống như việc đưa ra quyết định trong các cuộc họp của hội đồng quản trị công ty.
2. Lãnh đạo độc đoán (Autocratic Leadership)
Trái ngược với lãnh đạo dân chủ, lãnh đạo độc đoán là người tự đưa ra quyết định mà không cần lấy ý kiến từ bất kỳ ai dưới quyền họ. Ý kiến góp phần của nhân viên cấp dưới không được xem xét hoặc tìm hiểu trước khi có quyết định, và họ phải tuân thủ theo quy định về thời hạn và tốc độ làm việc của cấp trên. Một ví dụ về lãnh đạo độc đoán là khi người quản lý thay đổi giờ làm việc của nhiều nhân viên cấp dưới mà không hỏi ý kiến từ bất kỳ ai – đặc biệt quan trọng là những người chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi quyết định đó.
Vì mức độ hiệu quả kém, phong cách lãnh đạo này thường gây ra sự bất mãn và khiến nhiều nhân viên cấp dưới quyết định rời bỏ tổ chức. Với cấp quản lý, lời khuyên là nên tỏ ra mở lòng hơn và lắng nghe hiểu biết và quan điểm của các thành viên khác trong nhóm.
3. Lãnh đạo trao quyền (Laissez-Faire Leadership)
Phong cách lãnh đạo trao quyền là hình thức lãnh đạo “tự do” nhất. Thuật ngữ tiếng Pháp “laissez-faire” có nghĩa đen là “hãy để họ làm”. Những người quản lý thực hành phong cách này trao quyền hành cho nhân viên cấp dưới của họ.
Ví dụ, trong một công ty start-up, giám đốc hoàn toàn có thể không đưa ra các quy tắc chung về giờ làm việc hay thời hạn hoàn thành dự án. Thay vào đó, họ tin tưởng hoàn toàn vào nhân viên cấp dưới của mình và tập trung vào việc quản lý và điều hành công ty. Việc trao quyền cho nhân viên cấp dưới giúp tăng cường năng lực tự chủ của họ bằng cách cho phép họ làm việc theo cách riêng của họ. Tuy nhiên, phong cách này cũng có rủi ro tiềm tàng, như giới hạn sự phát triển của nhân viên cấp dưới và bỏ lỡ cơ hội quan trọng cho công ty. Khi thực hiện phong cách này, bạn cần chú ý đặt ra một số giới hạn cụ thể, ví dụ như thiết kế chuẩn mực nhóm và áp dụng điều lệ đội nhóm.
4. Lãnh đạo chiến lược (Strategic Leadership)
Lãnh đạo chiến lược nhằm đạt được cân bằng tiềm năng giữa hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp và những cơ hội tăng trưởng trong tương lai. Nhà lãnh đạo theo phong cách này đồng ý với áp lực đè nén từ mong muốn của ban quản trị cấp cao, trong khi vẫn duy trì sự ổn định của các điều kiện hiện tại để đảm bảo thành công cho mọi người.
Nhờ vào khả năng phân phối trọng điểm của nhiều nhân viên cấp dưới, phong cách lãnh đạo chiến lược được nhiều công ty ưa thích. Tuy nhiên, phong cách này cũng có điểm yếu tiềm tàng, như rủi ro cung cấp quá nhiều yêu cầu từ các bên liên quan, có thể gây ảnh hưởng xấu đến sự tập trung chung của công ty.
5. Lãnh đạo chuyển đổi (Transformational Leadership)
Như tên gọi, lãnh đạo chuyển đổi luôn sẵn sàng cải tiến và nâng cấp theo yêu cầu của công ty. Nhân viên sẽ được giao trọng trách và tiềm năng cơ bản cần hoàn thành hàng tuần hoặc hàng tháng. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo cũng luôn thúc đẩy họ vượt ra khỏi vùng thoải mái và tăng trưởng hơn nữa.
Khi bắt đầu làm việc với phong cách này, nhân viên cấp dưới sẽ nhận được một danh sách các tiềm năng cần đạt được cùng với thời hạn cần hoàn thành. Mặc dù bắt đầu từ các tiềm năng sẽ có vẻ đơn giản, nhà lãnh đạo hoàn toàn có thể mở rộng thời hạn hoặc đưa ra các tiềm năng thách thức hơn, đặc biệt quan trọng khi bạn làm việc tại công ty trong thời gian dài.
Phong cách lãnh đạo chuyển đổi là lựa chọn lý tưởng để nhân viên cấp dưới phát triển thêm sự mạnh mẽ của bản thân, bằng cách giao cho họ trách nhiệm và hướng dẫn hoặc gặp gỡ để thảo luận và đưa ra phản hồi tích cực. Những nhà quản lý theo phong cách này khuyến khích thành viên trong nhóm phát triển tối đa năng lực cá nhân thông qua học tập và được chỉ dẫn về kỹ năng và kiến thức mới từ đồng nghiệp.
6. Lãnh đạo giao dịch (Transactional Leadership)
Hiện nay, phong cách lãnh đạo giao dịch (transactional leadership) là một lựa chọn phổ biến của nhiều cấp quản trị. Những người quản lý thực hành phong cách này sẽ khen thưởng nhân viên cấp dưới của họ dựa trên chuẩn mực công việc mà họ đã hoàn thành. Ví dụ, nhân viên cấp dưới trong bộ phận tiếp thị sẽ nhận được tiền thưởng định kỳ cuối quý dựa trên số lượng khách hàng tiềm năng mà họ mang lại.
Khi bắt đầu làm việc với một người quản lý giao dịch, bạn có thể được giao một kế hoạch khuyến khích bạn hoàn thành nhanh chóng trách nhiệm công việc hàng ngày của mình. Ví dụ, nếu bạn làm trong lĩnh vực marketing, bạn sẽ nhận được tiền thưởng khi gửi được 10 email tiếp thị. Ngược lại, nhà lãnh đạo chuyển đổi hoàn toàn có thể chỉ thưởng cho bạn nếu bạn đạt được một số lượng lớn người đăng ký nhận bản tin.
Ưu điểm của phong cách lãnh đạo giao dịch là thiết lập vai trò, trách nhiệm và nhiệm vụ cho mỗi nhân viên cấp dưới. Tuy nhiên, phong cách này có thể khiến nhân viên cấp dưới chỉ quan tâm đến hiệu suất tối thiểu – chỉ cần đạt được công việc mà không ảnh hưởng đến kết quả.
7. Lãnh đạo huấn luyện (Coach-style Leadership)
Tương tự như huấn luyện viên của một đội thể thao, nhà lãnh đạo huấn luyện tập trung vào việc xác định và phát triển sức mạnh cá nhân của từng thành viên trong nhóm. Đồng thời, họ cũng chú trọng thiết kế các kế hoạch giúp mọi người làm việc cùng nhau hiệu quả hơn. Phong cách này có nhiều điểm tương đồng với lãnh đạo kế hoạch và dân chủ, nhưng nhấn mạnh hơn vào việc phát triển và đạt thành công xuất sắc cá nhân.
Thay vì yêu cầu tất cả nhân viên cấp dưới tập trung sâu vào kiến thức và kỹ năng giống nhau, nhà lãnh đạo huấn luyện sẽ tạo điều kiện cho mỗi thành viên phát triển một lĩnh vực chuyên môn hoặc kiến thức và kỹ năng khác nhau. Lâu dài, họ sẽ tập trung vào việc xây dựng một tổ chức kết nối – nơi mà tất cả thành viên có thể lắng nghe, giao tiếp tốt và học hỏi những kỹ năng và kiến thức độc đáo của nhau để thực hiện công việc tốt nhất.
Phong cách lãnh đạo huấn luyện là lựa chọn lý tưởng giúp nhân viên cấp dưới phát triển sự mạnh mẽ của bản thân, thông qua việc giao cho họ trách nhiệm và hướng dẫn hoặc gặp gỡ để thảo luận và đưa ra phản hồi tích cực. Những nhà quản lý theo phong cách này khuyến khích thành viên trong nhóm phát triển tối đa năng lực cá nhân thông qua học tập và được cố vấn về kỹ năng và kiến thức mới từ đồng nghiệp.
8. Lãnh đạo quan liêu (Bureaucratic Leadership)
Nhà lãnh đạo quan liêu luôn tuân thủ những quy tắc đã định sẵn. Không giống như lãnh đạo chuyên quyền, họ có thể lắng nghe và xem xét ý kiến đóng góp của nhân viên cấp dưới. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, họ có thể bỏ qua các ý kiến đó nếu chúng không phù hợp với chủ trương của công ty hoặc các quy tắc hiện có.
Lãnh đạo quan liêu là một hiện tượng khá phổ biến trong các công ty lớn đã hoạt động lâu đời. Tại những công ty này, khi một nhân viên cấp dưới đề xuất một kế hoạch mới hoặc phi truyền thống, những người quản lý thường từ chối ý kiến đó. Lý do là vì họ cho rằng công ty đã thành công với các quy trình hiện tại và việc thử một hướng đi mới có thể tốn kém thời gian và nguồn lực không cần thiết.
Đánh giá phong cách lãnh đạo của bản thân
Theo chuyên gia Bill Torbert và David Rooke, bạn có thể xác định phong cách lãnh đạo của mình dựa trên nghiên cứu và phân tích 6 loại logic hành vi sau đây:
- Người theo chủ nghĩa cá nhân (Individualist): Tự nhận thức, sáng tạo và tập trung vào sự phát triển cá nhân.
- Chiến lược gia (Strategist): Tìm hiểu môi trường làm việc và phát triển cả tổ chức và cá nhân.
- Nhà giả kim (Alchemist): Nhìn thấy toàn cảnh và ý thức rõ ràng về sự thiết yếu phải xem xét từng chi tiết.
- Người cơ hội (Opportunist): Luôn cố gắng giành chiến thắng bằng bất kỳ giá nào.
- Nhà ngoại giao (Diplomat): Tạo sự gắn kết xã hội và tránh xung đột.
- Chuyên gia (Expert): Sở hữu kiến thức chuyên môn và hướng tới việc phát triển kiến thức cá nhân.
Quan trọng là phân biệt rằng những lôgic hành vi này chỉ ám chỉ các quá trình tăng trưởng chứ không phải là những đặc tính tĩnh và cố định. Thực tế, phần lớn người lãnh đạo sẽ trải qua nhiều phong cách lãnh đạo khác nhau trong suốt sự nghiệp của họ.
Bạn thuộc tuýp phong cách lãnh đạo nào?
Vậy bạn thuộc tuýp phong cách lãnh đạo nào? Dựa trên nhận định và đánh giá trên đây, hãy kiểm tra xem bạn thuộc phong cách nào nhé!
- Người theo chủ nghĩa cá nhân: Tự tin vào trực giác và kỹ năng tổ chức.
- Chiến lược gia: Xây dựng sự đồng thuận trong đội nhóm.
- Nhà giả kim: Giúp nhân viên đạt được tiềm năng cao nhất của họ.
- Người cơ hội: Luôn coi người khác là đối thủ tiềm năng.
- Nhà ngoại giao: Xây dựng mối quan hệ trong tổ chức để tránh xung đột.
- Chuyên gia: Ưu tiên phát triển kiến thức cá nhân.
Cần lưu ý rằng những lôgic hành vi trên chỉ thể hiện tỷ lệ phần trăm phong cách lãnh đạo của bạn và không phải là những thuộc tính cố định. Với kinh nghiệm, bạn sẽ linh hoạt chuyển đổi phong cách quản lý tùy thuộc vào hoàn cảnh cụ thể.
Tìm hiểu thêm
Để có thêm thông tin chi tiết, bạn có thể tham khảo trang web ITD Vietnam.
Kết luận
Lãnh đạo là quá trình liên tục thay đổi và phát triển. Là nhà quản lý, chúng ta luôn phải thay đổi và cải tiến cách giúp đỡ nhân viên dưới quyền và toàn bộ công ty phát triển. Kinh nghiệm dạy dỗ chúng ta rằng chúng ta cần linh hoạt chuyển đổi phong cách quản lý của mình tùy vào hoàn cảnh cụ thể.
— Hết —